Nekharen van menig vrouw gaan overeind staan bij het horen van ‘de knip’. Het blijkt dat veel vrouwen bang zijn voor de knip. Bij een eerste bevalling komt de angst veelal voort uit het onbekend zijn met de ingreep en de vele verhalen die de ronde doen. Met deze blog wil ik je kennis en bewustwording vergroten rondom de knip. Deze ingreep is namelijk juist bedoeld om tijdens een bevalling erger te voorkomen. Dus niet gelijk iets om bang voor te zijn.
Wat is de knip?
Tijdens het internationaal congres voor bekkenbodem specialisten IUGA in 2013 werd een hele sessie besteed aan de episiotomie, beter bekend als ‘de knip’. Dit is het preventief inknippen van het perineum -het stukje spier tussen de vagina en anus- met behulp van een speciale schaar. Een knip zet men wanneer wordt verwacht dat tijdens de bevalling een spontane scheuring van het perineum meer schade geeft dan de knip zelf.
Doel van de knip
Er zijn gynaecologen die altijd knippen en er zijn verloskundigen die nooit knippen. Gynaecologen zijn meestal alleen betrokken bij medische bevallingen.
Doel van de knip is schade aan bekkenbodem en de kringspier te beperken of te voorkomen. Schade aan de kringspier kan leiden tot incontinentie voor ontlasting wat natuurlijk zeer belastend is. Kringspierschade is trouwens bijzonder lastig te behandelen.
Risico bij kunstverlossing
Soms is hulp nodig zoals de zuignap en heel soms de tangverlossing. Een kunstverlossing is een bevalling met risico’s voornamelijk voor de bekkenbodem en de kringspier:
- Bij een Zuignap/vacuümpomp bevalling neemt het risico op kringspierschade 2,2 keer zoveel toe ten opzicht van een gewone bevalling.
- Bij een Tangverlossing neemt het risico op schade aan de bekkenbodem 6,8 keer toe.
Juist bij een kunstverlossing voorkomt een correct geplaatste knip schade aan de kringspier.
Voorkomen van schade
Over een knip wordt veel nagedacht, gepraat en gepubliceerd. Wanneer wel en wanneer niet te zetten en hoe. Het doel van de knip is in ieder geval de vrouw van verdere bekkenbodem en kringspier schade te behoeden. Het is dus duidelijk dat het belangrijk is dat de knip in de juiste richting wordt gezet.
Er bestaan natuurlijk ook fabels en feiten over vaginale wijdheid na bevallingen. Die komen in een ander artikel aan bod.
Verkeerd gezette knip geeft schade
Het blijkt dat de knip vaak onder een te scherpe hoek wordt gezet. Nog wat cijfers en feiten:
- Uit onderzoek in Ierland blijkt dat slechts 22% van de gynaecologen en nog minder verloskundigen de knip onder de juiste hoek en in juiste richting zetten. Het juist plaatsen van de knip is blijkbaar moeilijk. (zie bronvermelding 1).
- Na het hechten hoort de hoek van de knip met het midden van het perineum tenminste 45 graden te zijn. (zie bronvermelding 2).
- Een te steile knip geeft schade aan de kringspier.
- Wanneer de knip onder 6 graden wijdere hoek is geplaatst, vermindert de kans op kringspier schade met 50%.
Ervaring uit de praktijk
Op het moment dat de knip gezet gaat worden is door opbollen van het hoofd van de baby de verhouding van het perineum anders. Uit onderzoek blijkt dat een aan het begin van de bevalling geplaatste streep, tijdens het persen in een geheel andere hoek staat. Om met de knip goed uit te komen, moet 75 graden worden geknipt om na de bevalling de op 45 graden uit te komen. (zie bronvermelding 3).
Het is wel duidelijk dat een knip in het midden, recht naar beneden gezet, grote kans geeft op schade aan de kringspier. Deze vorm wordt daarom afgeraden. In Nederland wordt meestal de knip schuin van de anus af geplaatst. Er is geen onderzoek over de steilheid van de ‘Nederlandse’ knip.
Ga in gesprek
Dit artikel is zeker ook bedoeld om je te stimuleren in gesprek te gaan met je verloskundige of behandelend gynaecoloog. Laat je informeren, dat helpt bij het wegnemen van angst voor het onbekende.
Over IUGA
IUGA staat voor International Uro Gynecology Association. De missie van IUGA is het wereldwijd bevorderen van urogynecologische kennis, onderzoek en behandelingen. Leden zijn onder andere fysiotherapeuten, onderzoekers, gynaecologen en urologen.
Bronvermeldingen
- British Journal of Obstetrics and Gynecology 2005: 112(8), 1156 – 1158
- International Journal of Gynecology & Obstetrics Volume 112, Issue 3 (Pages 220-224, 03-2011)
- IUGA Abstracts voor specialisten over episiotomie
Ik denk dat dit verhaal beter had kunnen ingaan op het werkelijke fundament van deze discussie: namelijk dat een toenemende groep vrouwen daadwerkelijk niet gelooft dat een knip nodig is. Als vrouwen meer kans zouden krijgen om op een natuurlijke en gezonde manier te bevallen, zou er niet eens sprake zijn van uitscheuren, laat staan dat er dan een knip nodig zou zijn.
Het wordt tijd dat gynaecologen inzien dat het verloop van een bevalling er totaal anders uitziet als een vrouw niet wordt gedwongen om op haar rug tegen de zwaartekracht in te liggen persen waardoor het geboortekanaal al 30% kleiner is, ongewenst wordt getoucheerd, niet kan ontspannen en instructies moet opvolgen in plaats van de signalen van haar eigen lichaam.
“De knip” is een typisch voorbeeld van een medische ingreep die het gevolg is van alle eerdere onnatuurlijke dingen waar het personeel vrouwen toe dwingt. Het is dan ook heel logisch dat veel verloskundigen nooit een knip zetten: zij weten dat als een vrouw zelf, zonder ongewenste aanrakingen in een natuurlijke houding met rust wordt gelaten, de kans op schade erg klein is en baby en moeder wel een eerlijke kans krijgen.
Als bekkenfysiotherapeut ben ik blij met dit duidelijke artikel betreffende “de knip”. In de praktijk zie ik dagelijks vrouwen met letsels tot en met de kringspier, te weten een totaal- of subtotaal ruptuur. Helaas voor het leven getekend, afhankelijk van toiletten in de buurt, niet meer rustig een dagje kunnen winkelen of ongestoord kunnen werken. Dit in de wetenschap dat ontlastingsverlies kan optreden. Gelukkig weten wij, veel gynaecologen, verloskundigen en bekkenfysiotherapeuten, uit recent onderzoek dat juist veel wisselen van houding tijdens ontsluiting en persfase bevorderlijk is voor een goede, ongecompliceerde bevalling. De zwangeren worden daarin ruimschoots voorgelicht en krijgen ook in het ziekenhuis daar alle mogelijkheden toe. Dit i.c.m. de up to date scholing van de “hands on technieken” tijdens het persen maakt dat inknippen lang niet altijd nodig is. Echter indien dit wel gebeurt weten wij dat dit vaak een weloverwogen beslissing is in het belang van de vrouw. Liever een knip dan een ongecontroleerde ruptuur richting kringspier.
Ik kan u verzekeren dat op deze manier levenslange ellende kan worden voorkomen.
Beste Sarah, Bedankt voor je reactie. Ik ben het met je eens. Natuurlijk voorbereiden op en zelf vertrouwen hebben in bevallen. Hierover heb ik elders een blog geschreven. We hebben een redtent bijeenkomst in het ziekenhuis geiniteerd over bewegen tijdens bevallen en baringshoudingen. Ik verwonder me waarom er zo veel op bed wordt gelegen tijdens de bevalling in het ziekenhuis.
Soms kan er na al deze adviezen en voorzorg zich toch een stituatie voordoen waar de natuur het niet zelf red. En dan is er acute hulp nodig van gynaecoloog. En in sommige van die situatie is goed om van gedachten te wisselen en na te denken over de knip. Én vooral hoe die dan wordt gezet.
@AlecMalmberg.
Ik heb tijdens mijn opleiding tot verloskundige geleerd dat foetale nood de enige indicatie is voor een epi..
Vanuit een medisch oogpunt zijn een heleboel dingen ‘nodig’ en te verantwoorden. wat ik in zo goed als alle blogs /artikelen vanuit medisch oogpunt mis is, is waar is de vrouw… waar is de psyche, waar blijft zij met haar angst.
Angst is een gevoel (al dan niet medisch gezien reëel; al ben ik van mening dat iedere angst voor degene die ‘m voelt reëel is). Medische verantwoording komt vanuit het hoofd.
Een mens is meer dan een lichaam. Het zou zo fijn zijn als daar ook eens echte erkenning voor zou zijn. Hoe kun je nou medisch verantwoord handelen in samenwerking met de patiënt, dus zonder dat de patiënt zich niet gehoord voelt.
Fijn dat verdere medische complicaties verder verholpen zijn na de bevalling, dat iemand nog 3 jaar later last heeft van een zware depressie vanwege een traumatische bevalling, onder andere doordat angst niet gezien is, tja… daar kunnen we niets aan doen. “de meeste vrouwen vergeten de bevalling toch weer snel”… ben ik toch benieuwd waar ze die vrouwen vinden die dat zeggen.
Beste Marij,
Dank je wel voor je reactie. Een zwangere vrouw is een mens.
Voor mij is het vanzelfsprekend dat er veel uitleg wordt gegeven en dat overal toestemming voor wordt gegeven. Een bevalling is een zeer bijzonder life event, en daar doe ik mijn best voor. Ik zie veel vrouwen met veel klachten na een knip en ook vrouwen die zelf zeggen was er maar een knip gezet. En als er dan een knip wordt gezet dan wel in een juiste hoek .
Ook ik wens een ieder een mooie beval ervaring, gezonde baby , goede kraamtijd en hoop dat men ouder wordt met een gezonde bekkenbodem.
Met veel vriendelijke groeten
@alecmalmberg
Bij mij hebben ze na een hel van een bevalling ook een knip gezet.
Ik heb hier zoveel letsel aan over gehouden dat ik hier NOOIT maar dan ook NOOIT meer van zal herstellen.
De rest van mijn leven zal ik moeten leren leven met de pijn en de beperkingen die mij bewust zijn aangedaan omdat artsen denken dat ze het recht hebben om te doen met vrouwen wat hun uitkomt.
Ik vind het middeleeuwse praktijken en ik vind ook dat ze vrouwen de keus moeten geven, want er zijn vrouwvriendelijker optie’s.
Wij zullen nooit normaal de verjaardag van ons kind kunnen vieren omdat dat de dag is dat ons leven voor altijd is veranderd op een negatieve manier.
De knip is een vorm van uitbuiting van dr vrouw. Er wordt misbruik gemaakt van de zwakheid van de patient op het moment dat er een bevalling plaatsvindt. Het is ook steeds meer een trend om dit adequate te zetten. Tijdsdruk op de bevalling door professionals die op ooghoogte de vagina in moeten kunnen kijken en als het mee zit komt er ook nog eens een vergrootlamp op. Walgelijk! Circus in de verlosafdelingen zijn compleet. En maar blijven roepen dat er vrouwenrechten zijn.
Wat een walgelijk artikel. Lekker makkelijk om te zeggen dat het allemaal ok is als je een man bent. Ik knip toch ook niet je scotum doormidden. Raar land leven we toch dat vrouwen deze wetenschappelijk bewezen onzinnigheid van inknippen accepteren. Vrouwen die onnodig ingeknipt worden zouden tuchtzaak moeten starten!
Ik ben drie keer bevallen. Twee keer geknipt, een keer een stukje ingescheurd. Foetale nood was er 1 keer, met die knip heb ik geen probleem. De navelstreng zat om het nekje van de kleine, ik kreeg haar er daardoor niet uit geperst en haar hartslag begon te dippen.
Een andere bevalling heeft van eerste wee tot de baby op mijn buik lag in totaal 50 minuten geduurd. Er was geen foetale nood, toch ingeknipt. Met die knip heb ik wel een probleem.
Het uitscheuren heb ik als het prettigst ervaren.
Bij de knippen ben ik “verdoofd”, maar daar merkte ik helemaal niets van, ik heb beide keren gevoeld hoe mijn vagina met een schaar werd opengeknipt naar mijn bil. Ik reageerde er misschien niet zo duidelijk op, omdat ik tegelijk een wee moest opvangen en alles op alles moest zetten om daar doorheen te komen, maar ik heb het helemaal gevoeld. Ik denk niet dat er redelijk denkende mensen zijn die zich niet kunnen voorstellen dat dat vreselijk veel pijn doet.
Het uitscheuren heb ik ook gevoeld. Het was een gek gevoel, ik begreep wat er gebeurde, deed ook best pijn, maar was bij lange na niet zo vreselijk als het geluid en gevoel als iemand in je knipt en het kwam doordat het hoofdje er doorheen drukte, wat enige tegendruk gaf. De wond was bij het scheuren ook echt in drie dagen helemaal genezen. Weg, foetsie, niks meer vam te zien en voelen, ik kon gewoon zitten. Van de knippen heb ik nu, 14 en 11 jaar na dato, nog veel last en zitten tijdens de kraamweek was een hel.
Bij het hechten werd alle drie de keren verdoving rond de wond geprikt. Dat deed best pijn, het is een beurse boel daaronder vlak na het bevallen. De verdoving heeft bij alle drie keer hechten geen effect gehad. Na de twee keer knippen vonden de hechtende artsen me duidelijk kleinzierig. Welja. Drie kwartier voelen hoe een naald in een beurse, pijnlijke, gewonde en in de beste omstandigheden al super gevoelige plek gestoken werd, de draad erdoorheen getrokken werd en dat bleef schijnbaar eindeloos door gaan.
Artsen leren prikken door op elkaar te oefenen en om de beurt te prikken en geprikt te worden.
Ik ben er wel voor dat alle gynaecologen e. d. tijdens de opleiding een keertje moeten meemaken hoe het voelt als er met een schaar in je geslachtsdelen wordt geknipt. Zo’n “knipje” steltbtoch niets voor, dus waarom niet? Oh ja en tegelijk even met een hamer een teen beurs meppen, zodat ze leren dat de gedachte dat een vrouw minder van de knip merkt tijdens een wee echt belachelijk is. Daarna nog even onverdoofd hechten en ik vermoed dat de artsen een stuk beter begrijpen wat ze een barende vrouw aan willen doen en voortaan even pas op de plaats maken en zich afvragen of het echt noodzakelijk is. Nogmaals, de knip bij mijn baby die het moeilijk had, ik heb er geen probleem mee. Ze hadden mijn buik onverdoofd open mogen knippen om haar te redden, ze is een fantastisch mens. Maar in een vagina knippen omdat je vijf keer geknipt moet hebben tijdens je opleiding? Prima, oefen maar op je mede-student die ook nog knippen tekort komt.