Diabetes is onzichtbaar en gevaarlijk voor de gezondheid. Daar zijn maar weinig mensen zich van bewust. Want hoe anders is het te verklaren dat we ons dagelijks zo volproppen met voedingsmiddelen waarin ‘suikers’ zijn verwerkt? Winkels, kiosken, personeelskantines, sportkantines, noem ze maar op, ze zijn volgeladen met producten waaraan glucose is toegevoegd.

Door: CONCIES

Omzetten suikers door lichaam

Niet dat de ‘suikers’ op zich ongezond zijn, wel de combinatie die daaraan verbonden is: de suikers die niet worden gebruikt voor de verbranding in de cellen van het lichaam (in de stofwisseling/het metabolisme) worden omgezet in reserves, namelijk vet. Dit vet zorgt voor de toename van het lichaamsgewicht. En dit weer in combinatie met een gebrek aan lichamelijke inspanning, draagt bij in de ontwikkeling van diabetes.

Nederland beweegt minder

En, het is misschien vervelend om te zeggen, de huidige generaties kinderen, jongvolwassenen, volwassenen en ouderen bewegen heel wat minder dan de generaties van voorheen. Het is dus niet voor niets dat steeds meer mensen diabetes hebben, of zoals de officiële naam Diabetes Mellitus (Grieks voor ‘honingzoete doorstroming’) luidt.

In Nederland zijn er ongeveer 1.000.000 mensen die diabetes hebben, en daarvan weten er ongeveer 250.000 niet dat ze het hebben. En dat is een slechte zaak, want diabetes beschadigt ondertussen wel het lichaam.

Ervaringsdeskundige

Ik ben het levende bewijs van iemand die niet van zichzelf wist dat hij Diabetes Mellitus had. Als jongeling sportte ik vrij intensief. Later werd dit minder, maar uiteindelijk heb ik tot mijn 45e nog halve marathons gelopen. Tussendoor heb ik periodes gekend waarin ik wat minder sportte en in deze periodes kwam ik steevast behoorlijk wat kilo’s aan. Voorafgaand aan september 2015 was ik net weer een kilootje of 30 afgevallen.

Alarmbellen

In september 2015 werd ik lichamelijk onderzocht in de voorbereiding op twee catharact-operaties, staaroperaties om precies te zijn. Er werd eerst een veel te hoge bloeddruk geconstateerd en bij nader onderzoek bleek ook dat ik een ochtendsuiker van 20 had. En toen gingen alle alarmbellen af. Een, op het eerste oog zeer gezond ogende, man bleek lichamelijk toch wel aardig van slag te zijn. En ik zal u zeggen: Ik had totaal geen klachten die ook maar enigszins in die richting wezen. En dat kan u dus ook overkomen.

Wat is diabetes?

Diabetes, de volledige medische benaming is diabetes mellitus, is een (auto-immuun-)afwijking waarbij het lichaam onvoldoende tot niet in staat is om het bloedglucose-niveau adequaat te regelen, de bloedsuikerspiegel is of te hoog (hyperglycemie) of te laag (hypoglycemie). Diabetes is beter bekend onder de naam suikerziekte.

Bij diabetes kan het lichaam het bloedsuikerniveau dus niet meer goed regelen. Bloedsuiker heet officieel ‘bloedglucose’ en wanneer deze in het bloed wordt gemeten dan wordt de glucosespiegel in het bloed bepaald.

Meten bloedsuikerspiegel

De bloedsuikerspiegel wordt in beginsel altijd ‘nuchter’ gemeten. Dit houdt in, dat degene bij wie de meting wordt uitgevoerd, sinds de avond ervoor (meestal wordt vanaf 22.00 uur aangehouden) gedurende 8 uur niets meer heeft gegeten of gedronken. De waarde wordt uitgedrukt in mmol/l. Dit zijn de gestandaardiseerde normaalwaarden:

• Onder de 6,1 mmol/l – geen diabetes
• Tussen de 6,1 en 6,9 mmol/l – voorfase van diabetes
• Boven de 6,9 mmol/l – diabetes

Bloedsuiker – niet nuchter geprikt (zo’n anderhalf tot twee uur na een maaltijd, op het moment dat er het meeste bloedsuiker in het bloed zit):

• Onder de 7,8 mmol/l – geen diabetes
• Tussen de 7,8 en 11 mmol/l – voorfase van diabetes
• Boven de 11 mmol/l – diabetes

Meten via urine

Toen het nog niet mogelijk was om via bloedonderzoek te meten of er sprake was van diabetes mellitus, kon men dit bepalen door urineonderzoek uit te voeren. In eerste instantie door de urine te proeven, later door middel van lakmoesteststrips. Het lichaam scheidt suikers uit via de urine, maar dit is in vele opzichten ongezond. Onder meer de nieren hebben daar ernstig onder te lijden en er ontstaat een verhoogd risico op blaasontsteking.

Natuurlijk suikerbehoefte van het menselijk lichaam

Een mens kan niet zonder glucose (suiker). Glucose is essentieel voor ons leven. Glucose is namelijk dé brandstof voor het lichaam waarop al onze spieren en organen werken. Glucose halen we uit koolhydraten die in onze voeding zitten. En daar is heel veel van beschikbaar. In veel voedingsstoffen zitten suikers/koolhydraten. Normaal regelt het lichaam de bloedsuikerspiegel met het hormoon insuline. Dat is een stof die gemaakt wordt in de alvleesklier. Bij mensen met diabetes is er een probleem met insuline. De aard van dit probleem is afhankelijk van het soort (het type)diabetes dat iemand heeft: diabetes type 1 of type 2.

En wanneer de insuline zijn werk niet naar behoren kan doen, dan loopt de bloedsuikerspiegel (snel) te hoog op. En als er vervolgens gedurende een langere periode te veel suiker in het bloed zit, dan is dat erg schadelijk voor de gezondheid van het lichaam.

Welke soorten diabetes zijn er?

Diabetes type 1
Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarbij er een fout in het afweersysteem zit. Hierdoor worden de zogenaamde bètacellen in de alvleesklier (pancreas) vernietigd. De alvleesklier kan daardoor helemaal geen insuline meer aanmaken. De oorzaak hiervan is nog niet bekend. Veel mensen met diabetes type 1 krijgen het als ze nog jong zijn. Daarom heette het vroeger jeugddiabetes. Maar je kunt het ook krijgen wanneer je ouder bent. Diabetes type 1 is soms erfelijk, maar meestal niet.

Diabetes type 2
Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes: ongeveer 90% van de mensen met diabetes heeft diabetes type 2. Ook bij diabetes type 2 is de bloedsuikerspiegel te hoog en hier komt dat doordat de alvleesklier te weinig insuline aanmaakt/afscheidt, vaak in combinatie met een minder goed werkende insuline. Het lichaam is soms ongevoelig geworden voor insuline. Dit laatste noemt men insulineresistentie. Dit komt vaak in combinatie voor met een hoge bloeddruk en/of een te hoog cholesterolgehalte.

Ouderdomssuiker

Vroeger heette diabetes type 2 ook wel ouderdomssuiker. Echter vandaag de dag krijgen ook jongere mensen diabetes type 2 (ook kinderen en tieners). De reden hiervoor moet gezocht worden in de manier van leven die van veel mensen is veranderd. Mensen eten nu vaak ongezond en ze bewegen veel minder dan vroeger. Om deze redenen wordt er tegenwoordig intensiever beleid gevoerd om de eet- en drinkgewoontes onder jongeren positief te beïnvloeden, en wordt bewegen meer gestimuleerd. Maar tot nu toe met weinig resultaat, mede doordat de voedingsindustrie daar nog maar mondjesmaat aan meewerkt (net als in de strijd tegen zout in onze voeding).

Diabetes in de zwangerschap

Zwangerschapsdiabetes kan bij vrouwen voorkomen vanaf de 4e maand in de zwangerschap. Het lichaam van een zwangere vrouw maakt veel hormonen aan en sommige hormonen zorgen ervoor dat insuline minder goed werkt. Normaal maakt het lichaam dan extra insuline, maar wanneer dat niet zo is dan gaat de bloedsuikerspiegel omhoog. En dan heb je zwangerschapsdiabetes. Zwangere vrouwen die wat ouder of wat zwaarder zijn hebben meer kans op zwangerschapsdiabetes, net als iedere andere oudere met chronisch last van substantieel overgewicht. Na de zwangerschap gaat het vaak vanzelf over. Wel hebben vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad, een grotere kans om later diabetes type 2 te krijgen.

Hoe herken je diabetes?

Diabetes is niet altijd makkelijk te herkennen, maar de volgende symptomen kunnen duiden op diabetes.

• Veel dorst hebben
• Vaak moeten plassen
• Een droge mond hebben
• Vaak moe en slap voelen
• Last van je ogen zoals bijvoorbeeld dubbel of wazig zien
• Sommige mensen vallen zonder enige reden af
• Jeuk rond de geslachtsdelen
• Wondjes die slecht helen
• Vaak terugkerende infecties zoals bijvoorbeeld een blaasontsteking

Wanneer u van één of meerdere van deze klachten last hebt ga dan naar uw huisarts. Deze kan snel zien of dat u wel of geen diabetes hebt.

Gevolgen van diabetes

Diabetes gaat nooit meer over en is dan ook een ernstige ziekte. Diabetes kan na een paar jaar grote problemen in het hele lichaam geven. Bijna iedereen met diabetes krijgt daardoor ook minstens één van onderstaande problemen.

Ziekten aan hart en bloedvaten
Bloedvaten krijgen beschadigingen en raken verstopt waardoor er een grotere kans op een hartaanval of beroerte ontstaat. Mensen met diabetes hebben een 2 tot 4 keer zo grote kans op het krijgen van hart- en vaatziektes.

Slechter werkende nieren
Onze nieren zijn een soort filters die afvalstoffen uit het bloed halen. Schade aan de nieren door diabetes kan ervoor zorgen dat de nier onvoldoende functie meer heeft. En diabetes is de meest voorkomende reden voor een nierdialyse.

Problemen met ogen
Bij diabetes zijn de kleine bloedvaatjes (capilairen) in de ogen zwakker met het gevolg dat ze kapot kunnen gaan waardoor er kleine littekens komen. Daardoor zien mensen slechter of kunnen ze uiteindelijk helemaal blind worden. Diabetes is momenteel de belangrijkste oorzaak van blindheid in de westerse wereld bij mensen tussen 20 en de 75.

Problemen aan de voeten
De voeten kunnen gevoellozer worden door een beschadiging van de zenuwen en bloedvaten. Hierdoor kan iemand een wondje aan zijn voeten niet voelen waardoor het wondje groter kan worden en gaan zweren. Soms moet er zelfs een been worden afgezet (amputatie). Daarom is het belangrijk dat mensen met diabetes hun voeten elke dag goed bekijken en verzorgen. Het kan ook voorkomen dat bijvoorbeeld tenen necrotiseren en afvallen.

Seksuele problemen
Veel mannen met diabetes krijgen moeilijker een stijve penis. Ook vrouwen kunnen problemen krijgen met seks. Bespreek dit met je arts want er zijn oplossingen.

Lijfsbehoud

En al die gevolgen kunnen van invloed zijn op uw algehele functioneren. Als partner, als ouder, als werknemer of werkgever. Uw leven staat in het teken van het lijfsbehoud wat daarop volgt. U bent niet zielig, uw leven stopt niet, u bent geen slachtoffer, u bent -in veel gevallen, maar zeker niet in alle, ook de dader. De balans, daar bent u dan voortaan verantwoordelijk voor. Aan u de keuze.

Behandeling van diabetes mellitus

Ondanks dat diabetes een ernstige ziekte is, die nooit meer over gaat, is het wel goed te behandelen. Daarnaast is het advies aan diabetes patiënten om zo gezond mogelijk te leven dat wil zeggen: gezond eten, veel bewegen en niet roken.

Verwaarlozing van diabetes kan tot levensbedreigende situaties leiden en uiteindelijk tot de dood (hypoglycemie). Let dus goed op onderstaande verschijnselen.

Bewustwording

Het huidige voedingspatroon, de levensstijl én de mentaliteit van mensen leidt ertoe dat diabetes mellitus steeds vaker én op jongere leeftijd voorkomt. Het wordt de hoogste tijd dat we ons daarvan bewust worden en haast maken met he realiseren van een gezonder leven met minder suikers, want suikers zijn verslavend. Het lichaam wil er steeds meer van hebben. We kunnen er niet vroeg genoeg mee beginnen…

---