Zaterdag 5 oktober was ik bij de landelijke dag van stichting Olijf, een netwerk voor vrouwen met gynaecologische kanker. Zij organiseren jaarlijks een bijeenkomst voor vrouwen met kanker, dit jaar waren er naast een infomarkt ook vele workshops en lezingen.

Taboes doorbreken

Er was ruimte om taboes bespreekbaar te maken waaronder kanker en seksualiteit. En laat taboes doorbreken over seks nu mijn ding zijn.

Praten over seks is sowieso lastig of misschien beter gezegd een uitdaging. Maar welke plaats heeft seksualiteit in het leven van iemand die kanker heeft of heeft gehad.

Kanker en seksualiteit

Wanneer je een soort kanker hebt gehad die de geslachtsorganen aantast, heb je een verhoogde kans op veranderingen in je seksuele leven. Denk hierbij aan blaaskanker, baarmoeder(hals)kanker of vulvakanker.

Deze organen spelen een belangrijke rol bij het seksueel functioneren. De behandelingen die bij deze soorten kanker vaak worden gegeven, zoals een ingrijpende operatie, radiotherapie, chemotherapie of een hormonale therapie kunnen je seksleven behoorlijk beïnvloeden.

Wat er door kanker verandert op seksueel gebied, verschilt van vrouw tot vrouw. Voor de één zijn de gevolgen ingrijpender dan voor de ander. En iedere vrouw beleeft het ook weer anders.

Veranderingen op seksueel gebied door kanker:

1. Overgangsklachten (wat zorgt voor dunnere schedewand en drogere vagina).
2. Verkleven van de schedewand.
3. Pijn bij geslachtsgemeenschap (door bijvoorbeeld littekenweefsel).
4. Schade door operaties (bijvoorbeeld beschadiging van zenuwen waardoor ondanks gevoelens van opwinding niet resulteert in vochtigheid van de schede).
5. Nauwer of korter worden van de vagina na reconstructieve operaties.
6. Veranderd orgasme.
7. Verminderde zin en energie om te vrijen tijdens de chemo (de zin komt gelukkig meestal vanzelf weer terug ).
8. Verminderde zin in vrijen wanneer door behandeling te kort aan geslachtshormonen is ontstaan.
9. Door (inwendige) bestraling kan bovenste deel van de vagina stugger, droger en wat korter worden wat gemeenschap kan bemoeilijken.

Maar wat kun je nu zelf doen om je seksuele leven (weer) prettiger te maken? 

Wat te doen bij vaginale droogheid?

Een goed glijmiddel of vaginale bevochtigingsgel is essentieel bij een droge vagina. Zonder glijmiddel kunnen er door de wrijving makkelijk haarscheurtjes of irritaties ontstaan wat pijnlijk kan zijn. Welk glijmiddel iemand prettig vindt is heel persoonlijk, zo zijn er glijmiddelen op waterbasis en op silikonenbasis.

Glijmiddel

Voor glijmiddel is het belangrijk dat je een hoogwaardig product gebruikt met zo min mogelijk irriterende stoffen. Er zijn glijmiddelen die vrij zijn van parabenen, glycerine en propyleenglycol deze stoffen vind je normaal gesproken in conventionele glijmiddelen op waterbasis. Parabenen en propyleenglycol staan beide bekend als irriterende stoffen, welke voor ongewenste reacties voor veel vrouwen zorgen. Glycerine is een suiker alcohol dat een goede omgeving biedt voor Candida albicans, welke de meest voorkomende schimmel organisme verantwoordelijk voor vaginale schimmelinfecties is.

Vervroegde overgang en vaginale droogheid

Voor vrouwen die vervroegd in de overgang zijn gegaan door de behandeling en daardoor te maken hebben met vaginale droogheid kunnen gebruik maken van Phyto Soya, vaginale gel. Phyto Soya, vaginale gel zorgt voor betere hydratatie van het vaginale slijmvlies en een uitstekend glijvermogen.

Multi-gyn Actigel wordt ook regelmatig aanbevolen als vaginale bevochtigingsgel, een bevochtigings gel zou de vaginale conditie optimaliseren zonder daarbij je vaginale flora aan te tasten.

Bij verminderd gevoel in het gebied van de vulva kun je ook gebruik maken van een stimulerende spray of glijmiddel.

Tips

Op mijn site heb ik een selectie voor je gemaakt met kwalitatief goede glijmiddelen. Bij twijfel of je een product veilig kan gebruiken is het raadzaam om je arts te raadplegen.

 Wat te doen bij pijn bij vrijen?

Wanneer je pijn hebt bij de geslachtsgemeenschap, kunnen er verschillende oorzaken zijn. Het kan liggen aan een verkleving van de vaginawanden, de geslachtsorganen (waaronder de schaamlippen) zwellen misschien niet meer, littekens (ten gevolge van radiatie of operatie) of de vagina is van vorm veranderd.

Op zoek naar de oorzaak

Het is belangrijk om eerst eventuele andere lichamelijke oorzaken op te laten sporen door gynaecologisch onderzoek. Een urineweginfectie of schimmelinfectie kan  namelijk ook pijn bij vrijen geven. Deze oorzaken moeten worden uitgesloten of, als er sprake van is, worden behandeld.

Mogelijke oplossingen

Aanpassing van de positie bij de gemeenschap kan soms al de oplossing zijn. Bijvoorbeeld de cowgirlpositie, waar bij de vrouw bovenop zit. In deze positie kun je als vrouw de diepte van het penetreren controleren.

Daarnaast kan een glijmiddel, hormoonvervangende middelen, vaselinetampons of oefenen met kunststof staafjes (pelotes) in opklimmende diameter mogelijk een uitkomst bieden. Mocht je pelotes te medisch  vinden kun je ook altijd een vibrator gebruiken. Soms kan er operatief wat gedaan worden aan pijnlijke littekens of een veranderde vorm van de vagina.

Vicieuze cirkel

Door pijn of irritatie kan er ook een vicieuze cirkel ontstaan van:

pijn voelen – spannen van bekkenbodemspieren – angst voor pijn voelen – spannen – pijn voelen, et cetera.

Hier kan het nuttig zijn om eventueel samen met een (bekken)fysiotherapeut de bekkenbodemspieren te trainen. Of misschien beter gezegd het onder controle krijgen van de bekkenbodemspieren.

Praten over seks

Het belangrijkste blijft natuurlijk communiceren met je partner, maak je angsten, gedachten, wensen kenbaar aan elkaar en ga er niet vanuit dat de ander gedachten kan lezen. En wees creatief. Je kunt hier ook professionele hulp inroepen van een seksuoloog.

Boekentip

Voor een uitgebreid overzicht wat er kan veranderen na kanker op het gebied van seksualiteit en hoe daarmee om te gaan verwijs ik je naar het boek Lief en Leed van W.C.M. Weijmar Schultz en H.B.M. van de Wiel.

Bronnen

Lief en Leed W.C.M. Weijmar Schultz en H.B.M. van de Wiel.

Voorlichtingsbrochure KWF, Kanker en Seksualiteit.

---