Roomboter of Margarine: de meningen en feiten

post afbeelding

Het lijkt erop of er sprake is van twee kampen. Voorstanders en tegenstanders met uiteenlopende meningen over wat goed is: roomboter of juist margarine. Soms lees je zelfs ‘spookverhalen’ over de productie van margarine. Wat ons betreft geldt in ieder geval het credo: Alles met mate.

In deze blog hebben we een aantal artikelen vanuit diverse bronnen samengevoegd in de veronderstelling dat dit je helpt om je eigen mening te vormen.

Wat is roomboter

Boter is een smeerbaar vet gemaakt van melk. Boter valt onder vak 4 van de Schijf van Vijf. Dit vak omvat alle vetten en oliën die gebruikt worden voor het besmeren van het brood en het bereiden van de maaltijden.

Boter ligt in de winkel onder de naam roomboter. Boter bevat vitamine A, D en E en heeft een vetgehalte van tussen de 80 en 90%. Halfvolle boter heeft een vetgehalte van 40%. Het bevat vooral verzadigd vet. Dit vet staat erom bekend niet goed te zijn voor de gezondheid.

Boter is een smeerbaar vet dat grotendeels bestaat uit afgeroomd melkvet, dus room, en een beetje water. Het staat bekend onder de naam roomboter. Soms staat er grasboter op de verpakking. Grasboter is gemaakt van melk uit de periode dat de koeien in de wei lopen en vers gras eten.

Boter valt onder vak 4 van de Schijf van Vijf. Dit vak omvat alle vetten en oliën die gebruikt worden voor het besmeren van het brood en het bereiden van de maaltijden. Boter bestaat grotendeels uit afgeroomd melkvet, dus room, en een beetje water.

Gezondheidseffecten

Roomboter bevat vitamine A, D en E. Roomboter heeft een vetgehalte van tussen de 80 en 90%. Er bestaat ook halfvolle boter met een vetgehalte van 40%. Boter bevat vooral verzadigd vet en heel weinig onverzadigd vet. In grasboter zit wat meer onverzadigd vet. Vet is brandstof voor het lichaam.

Verzadigd vet staat bekend om de ongunstige gezondheidseffecten. Zo verhoogt verzadigd vet het slechte cholesterol. Op die manier vergroot verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten.

Onverzadigd vet staat bekend om de gunstige gezondheidseffecten. Onverzadigd vet verhoogt het goede cholesterol en verlaagt het slechte cholesterol. Op die manier verkleint onverzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten

Voedingsadvies
Roomboter bevat veel verzadigd vet. Het advies is daarom roomboter bij uitzondering te eten. Roomboter bevat veel minder vitamine D dan halvarine en margarine. Mensen die roomboter dagelijks gebruiken als broodsmeersel moeten erop letten dat ze voldoende vitamine D binnen krijgen uit andere voedingsmiddelen.

Bron: Voedingscentrum

Voedingswaarden roomboter en margarine

Schermafdruk 2016-07-27 12.20.58

Bron: NEVO

Wat is beter: roomboter of margarine?

Zowel roomboter als margarine en halvarine bevatten vitamine A, D en E. Roomboter bevat alleen veel minder vitamine D dan halvarine en margarine. Mensen die roomboter dagelijks gebruiken op brood moeten erop letten dat ze voldoende vitamine D binnen krijgen uit andere voedingsmiddelen.

Roomboter bevat bovendien meer verzadigd vet. Ter vergelijking: Roomboter bevat per 100 gram 53 gram verzadigd vet en margarine per 100 gram 35 gram verzadigd vet. Verzadigd vet kan namelijk ongunstige effecten hebben op je gezondheid. Het verhoogt het slechte cholesterol.

Stelling: roomboter gezonder omdat het natuurlijk product is
Niet waar. Aan roomboter worden geen ingrediënten toegevoegd zoals bij halvarine of margarine, maar dat betekent niet dat het ook gezonder is. Roomboter bevat veel minder vitamine D dan halvarine en margarine. Mensen die dagelijks roomboter op hun brood smeren, moeten erop letten dat ze voldoende vitamine D binnen krijgen uit andere voedingsmiddelen.

Daarnaast heeft roomboter een vetgehalte van tussen de 80 en 90%. Het grootste deel hiervan is verzadigd vet. Af en toe wat roomboter is geen probleem, maar je kunt het beter niet te vaak en te veel eten. Te veel verzadigd vet vergroot namelijk de kans op hart- en vaatziekten. In halvarine zit veel minder verzadigd vet.

Minder verzadigd vet met halvarine en margarine
Het vervangen verzadigd vet door onverzadigd vet kan je risico op hart- en vaatziekten verlagen. Wij adviseren daarom halvarine of margarine uit een kuipje of fles te gebruiken. Ter vergelijking: als je 6 boterhammen per dag eet, krijg je bij roomboter zo’n 16 gram verzadigd vet binnen, bij margarine ongeveer 6 gram en bij halvarine zo’n 3,5 gram.

Hoe wordt halvarine gemaakt?
Halvarine wordt gemaakt van met name plantaardige oliën, vetten en water. Allereerst worden aan het vet vitamines toegevoegd zoals A, D en E. Sommige fabrikanten voegen bijvoorbeeld ook Omega3 vetzuren toe.

Smeerbaar
Vervolgens moet van het mengsel van water, oliën en vetten een smeuïg geheel gemaakt worden. Dat is lastig, daarom wordt een emulgator gebruikt, een hulpstof die ervoor zorgt dat de ingrediënten een geheel worden. De meeste emulgatoren in halvarine worden gewonnen uit soja (lecithine). Vervolgens wordt het mengsel verwarmd tot 40°C en daarna snel afgekoeld. Daardoor wordt het minder vloeibaar. Daarna wordt het geheel gekneed waardoor het smeerbaar wordt. Als het goed smeerbaar is, wordt het verpakt.

Wat is beter voor op brood: halvarine of margarine?

Er zit 50% minder vet in halvarine dan in margarine uit een kuipje. Dat betekent dat je minder calorieën binnenkrijgt als je halvarine gebruikt. Daarnaast zit er minder verzadigd vet in halvarine.

Voor kinderen tot 4 jaar adviseren we om margarine op brood te smeren. Jonge kinderen krijgen vaak iets te weinig vetten binnen. Iedereen boven de 4 jaar adviseren we om halvarine te gebruiken. Je hebt dan wat minder vet nodig.

Bronnen:
Voedingscentrum Vraag & Antwoord
Voedingscentrum Thema de waarheid op tafel

Wat is gezonder: roomboter of margarine

Door Carina Noordervliet

Jarenlang smeerden we alleen nog maar margarine op ons brood en verdween roomboter in het verdomhoekje. Margarine bevatte tenslotte minder verzadigde vetten en calorieën. Maar opeens klonken er vanuit wetenschappelijke hoek nieuwe geluiden: is roomboter wel zo ongezond? Help! Wat is nu waar?

Verzadigde, onverzadigde en transvetten
Vet is een breed begrip. Er bestaat verzadigd vet, onverzadigd vet en transvet. Vroeger was het makkelijk een uitspraak te doen wat wel en niet gezond was. Toen was onverzadigd vet goed (begint met de O van Oke) en verzadigd vet slecht (begint met de V van verkeerd).

Roomboter bevat verzadigd vet en was daarom uit den boze. Margarine, daarentegen, bevatte onverzadigd vet. Je kon daarom beter je broodje met margarine besmeren. Transvet, onverzadigd vet dat industrieel wordt omgezet in verzadigd vet, moest je te allen tijde vermijden: het slechtste van het slechtste. Het komt vooral veel voor in producten als koek, gebak en frituurvet. Jammer dat op een gegeven moment bleek dat ook veel margarines transvet bevatten. Verwarring alom! Wát is nu wijsheid?

WIJSHEID 1: WE HEBBEN VET NODIG
Laat ik beginnen met een feit: we hebben vet nodig. Ons lichaam zet het om in energie. Daarnaast hebben we het ook nodig voor bescherming van onze ingewanden en om onze lichaamstemperatuur op peil te houden. Sommige vetzuren kunnen we zelf aanmaken. Maar we hebben meer nodig en dit kunnen we binnen krijgen door dierlijke voeding (bijvoorbeeld vette vis zoals onder andere zalm, sardines en haring) en uit plantaardige voeding (bijvoorbeeld olie en noten).

Vet is dus niet alleen belangrijk, maar zelfs noodzakelijk. Maar dan blijft de vraag, kunnen we dan beter boter of margarine nemen? Transvetten zijn nog steeds uit den boze. Deze vloeibare vetten worden industrieel weer hard gemaakt en dit is uitermate ongezond. Ziektes, overgewicht (door slechte verteerbaarheid) en cholesterolverhoging zijn het resultaat. Gelukkig is dit bij margarines nu voor het grootste deel aangepast.

Daarnaast wordt margarine regelmatig aangeraden omdat dit caloriearmer zou zijn. Laten we dat gelijk even uit de wereld helpen. Het verschil tussen een eetlepel roomboter en een eetlepel margarine is 3 calorieën. Maar…het is wel zo dat margarine voornamelijk bestaat uit onverzadigde vetten: gezond dus.

WIJSHEID 2: OOK SMAAK DOET ERTOE
Het probleem van roomboter is het verzadigd vet. Dit werkt cholesterol verhogend. Dat fenomeen is natuurlijk niet weg en gezond is het niet, maar het is niet zo’n megaprobleem zolang je het maar niet te veel eet. Wat ik zou adviseren, is om naast calorieën ook eens te kijken naar de smaak van de verschillende producten én hoe snel het vult: ook belangrijk, nietwaar? Vaak heeft een volvet product meer smaakt, vult het meer en ben je geneigd er minder van te eten. Zo is dat vaak ook met roomboter.

WIJSHEID 3: NATUURLIJK versus FABRIEK
Eigenlijk is het grootste verschil tussen margarine en roomboter dat boter wordt gemaakt van melk: het heeft geen industriële toevoegingen, maar bevat voornamelijk verzadigd vet. Margarine wordt gemaakt in een fabriek. Daarnaast wordt er nog van alles aan margarine toegevoegd, zoals e-nummers en vitaminen. Het is dus industrieel bewerkt.

Het eindoordeel van Carina: zowel margarine als roomboter hebben een positieve en een negatieve kant. De keuze is en blijft natuurlijk persoonlijk, maar eerlijk is eerlijk: ik smeer toch liever een likkie roomboter op mijn broodje…

Bron: vrouw.nl De Weegschaal

Wat is boter, wat is margarine?

In opdracht van Napoleon III werd in 1869 margarine uitgevonden als beter houdbare vervanger voor roomboter. Het doel was deze mee te kunnen nemen op lange veldtochten. De eerste variant werd gemaakt van rundvet, afgeroomde melk en … gesnipperde koeienuiers. Inmiddels wordt margarine gemaakt van plantaardige olie. Roomboter wordt van de room van melk gemaakt en mag pas ‘boter’ worden genoemd als deze voor minimaal 82% uit melkvet bestaat.

Samenstelling boter en margarine
Margarine bevat zo’n 70% vet waarvan een groot deel onverzadigde vetten. Margarine kan transvetzuren bevatten.

Verzadigd vet en transvet
In de wetenschap gaan er steeds meer stemmen op dat niet de verzadigde vetten slecht voor je zijn maar dat juist (een overdaad aan) (enkelvoudige) koolhydraten en (industriële) transvetten. In recent onderzoek is gekeken naar de gezondheidseffecten van transvet. De inname daarvan blijkt gerelateerd aan 21% meer kans op coronaire hartziekten en een 34% hoger sterfterisico. Vooral industrieel transvet verhoogt het risico op coronaire hartziekten. Het lijkt erop dat dierlijk transvet geen nadelig gezondheidseffect heeft.

Linolzuur
Margarine bevat veel linolzuur. In diverse margarine en halvarine zit het meervoudig onverzadigde vet linolzuur. Een andere naam daarvoor is omega-6. Omega 6 vind je ook in vloeibare bak- en braadvetten en in sojaolie. Van linolzuur weten we dat het een o.a. een gunstige invloed heeft op ons cholesterol. Maar ook is bekend geworden dat een teveel hieraan wellicht de kans op hart- en vaatziekten verhoogd. Door teveel linolzuur wordt het onmisbare omega-3 namelijk weer minder goed opgenomen. Kortom; te veel linolzuur lijkt tegen te werken.

Advies
Nu blijkt dat verzadigd vet helemaal niet zo’n nadelige invloed op de gezondheid lijkt te hebben als voorheen gedacht, adviseren wij: matig vooral de hoeveelheid (industrieel) transvet in je voeding. Onze voorkeur gaat daarom uit naar roomboter. Maar welke je ook kiest; gebruik roomboter en/ of margarine met mate en varieer! Ook met vetten (behalve kunstmatig transvet). Kies vaker voor plantaardige oliën door bijvoorbeeld notenpasta, pindakaas, pesto, mayonaise of tappenade op brood te doen. Of, op z’n Marokkaans; doop je brood in (extra vierge) olijfolie. Gebruik notenolie, kokosvet, lijnzaadolie en koolzaadolie om te bakken en voor door de salade. Daarbij wekelijks een vet visje, regelmatig een handje noten en avocado. Op die manier komt het wel goed met je vetinname!

Bron: dieetplaneet.nl

Zelf roomboter maken

Benodigdheden
Meer dan onderstaand heb je niet nodig:

  • 500 milliliter verse room van de boer
  • 3 grote kommen (1 kleine, 1 grote en 1 iets grotere)
  • Zout of sel de mer
  • Mixer
  • Zeef

Stap 1:
Giet de verse room in een grote kom en meng de room tot het slagroom is. Met een paar minuten heb je al een heerlijke slagroom. Na ongeveer 8 tot 10 minuten met de mixer heb je eindelijk het resultaat waar je naar toe wilt. In de kom zie je wat korrelige emulsie en wat sap. Dit sap is eigenlijk karnemelk, maar dan superlekker en vet! Pak de zeef en giet de inhoud van de kom in de zeef en vang het op in de kleine kom. Hierin zit je karnemelk en zet het even in de koelkast om het wat kouder te krijgen, vind ik net iets lekkerder.

Stap 2:
Haal de dikke emulsie uit de zeef en kneed het fijn als deeg en maak er een grote bal van. Pak nu de grotere schaal en vul die met ijskoud water. Wat je nu doet is een beetje ranzig maar is echt nodig. Je kneedt de grote bal in de schaal net zo lang tot het water troebel is. Verschoon het water weer met ijskoud nieuw water, en start opnieuw met het kneden van de boter. Dit herhaal je nog eens 2 maal of totdat het water niet meer vies wordt. Voila! Je hebt nu je eigen boter gemaakt.

Stap 3:
Houd je van gezouten boter, dan vermeng je er ongeveer 2 theelepel zout doorheen en kneedt dit er goed doorheen. Je hebt nu gezouten boter.

Stap 3 Alternatief:
Zout kun je ook vervangen door peterselie, dan heb je kruidenboter. Of meng er een geraspte schil citroen en 2 theelepels citroensap doorheen, dan krijg je een frisse citroenboter. Uiteraard kun je ook wat knoflook uitpersen om een mooie knoflookboter te krijgen, het is eigenlijk heel simpel en leuk om te doen.

Stap 4:
Nadat je ongeveer een uur bezig bent geweest om al het vet van je handen te wassen, maak je een lange rol van de boter. Deze rol leg je op huishoudfolie en maak er een lange egale rol van door als een deegroller de boter glad te krijgen. Laat dit een aantal uren rusten in de koelkast tot hij goed hard is.

Stap 5:
Snijd van de rol een aantal plakken roomboter en doe er nog wat grof zout op om er een lekkere bite bij te krijgen. Je boter is nu klaar om bij een vers gebakken stokbroodje op te eten. Hoe makkelijk is dit?

Bron: vivianvanbrussel.nl


GD Star Rating
loading...

Gerelateerde Posts

6 tips tegen een droge huid

Door Redactie GezondTotaal

Multivitamine: vervanger van groente en fruit?

Door Redactie GezondTotaal

Afvallen zonder dieet? Jazeker!

Door Gast Blogger

Voedingstrends of je nuchtere verstand gebruiken?

Door Jolanda Hamers

Reageer op dit bericht