Traumatische bevalling

Zelfs al vind je zelf – in je hoofd – dat je bevalling oké was, dan nog kan je lichaam daar anders over denken. Hele moeizame, maar ook hele snelle bevallingen kunnen voor een ‘trauma’ zorgen. Het woord trauma vinden veel vrouwen te heftig klinken. Ze vonden hun bevalling ‘moeilijk, lang of naar’, maar om het nou een trauma of traumatisch te noemen, dat vinden ze vaak een stap te ver, want ze hebben er toch een mooie baby voor teruggekregen.

Herkenbaar? Kom in actie!

Medisch en psychologisch gezien is trauma toch het beste woord, want het betekent letterlijk ‘een lichamelijke of psychische wond veroorzaakt door een ongeval, operatie of ingrijpende levensgebeurtenis’, vandaar dat ik in dit artikel het woord ‘trauma’ gebruik. Lees verder en kijk of je jezelf in dit artikel herkent. Als dat zo is, hoop ik van harte dat je niet met dergelijke gedachten en gevoelens rond blijft lopen in de hoop dat het vanzelf wel over zal gaan, maar dat je in actie komt om jezelf te bevrijden van je nare herinneringen.

Jij kunt er niets aan doen…

Jij kunt er niets aan doen dat je een trauma hebt opgelopen tijdens je bevalling. Dat is niet iets waar je bewust voor kiest. Een traumatische gebeurtenis sla je op in je lichaam, alsof de bliksem is ingeslagen. Twee mensen kunnen hetzelfde ongeluk zien gebeuren en de een ervaart het als traumatisch, terwijl de ander er z’n schouders over ophaalt en er nadien niet meer aan terugdenkt.

Ook bij zo’n ongeluk, kun je niet kiezen of je wel of niet geraakt wordt, door die gebeurtenis. Je lichaam bepaalt als het ware voor jou of de herinnering wel/niet heel levendig wordt opgeslagen met bijbehorende gedachtes en gevoelens/emoties. Bij een trauma is er meestal sprake van een specifiek beeld dat je als het ware stil kunt zetten, zoals bij een DVD. Bij dat beeld zijn een negatieve gedachte over jezelf en een negatieve emotie gekoppeld.

…Behalve je trauma verwerken

Je kunt er dus niets aan doen, maar je kunt jezelf wel helpen om je nare bevallingservaring te verwerken.

Post Traumatische Stress Stoornis

Wanneer je negatieve gevoelens en gedachten over je bevalling langer dan een maand aanhouden, dan kan er sprake zijn van een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS). In Nederland wordt bij ongeveer 6000 vrouwen per jaar zo’n PTSS ten gevolge van hun bevalling vastgesteld, maar verwacht wordt dat het werkelijke aantal vele malen hoger ligt, omdat maar een deel van de vrouwen hun klachten bespreekt met de huisarts/verloskundige/gynaecoloog.

Veel vrouwen kiezen er voor om pijnlijke herinneringen weg te stoppen en te proberen om niet meer aan hun bevalling te denken. Dat lukt de meeste van die vrouwen best goed, totdat ze opnieuw zwanger zijn en weer moeten gaan bevallen.

Maar het wegdrukken van negatieve emoties, gaat vaak ook gepaard met het wegdrukken van positieve emoties. De geest vlakt af, om zichzelf pijnlijke herinneringen te besparen. Wanneer je twijfelt, ga naar je huisarts en leg hem/haar voor waar je precies last van hebt.

Eventueel kun je dit artikel meenemen, want niet alle huisartsen/verloskundigen/gynaecologen weten dat een traumatische bevalling tot PTSS-symptomen kan leiden.

Kenmerken van een Post Traumatische Stress Stoornis

De kenmerken van zo’n Post Traumatische Stress Stoornis zijn:

• Herbeleving
  Nachtmerries of flashbacks over de bevalling die plotseling optreden en niet tegen te houden zijn, bijvoorbeeld als je iemand anders haar bevallingsverhaal hoort vertellen, of wanneer je voor een ziekenbezoek het ziekenhuis inloopt waar je bevallen bent, maar ook zonder aanwijsbare reden kun je plotseling overvallen worden door herinneringen aan je heftige bevalling.
• Vermijding
  Je wilt je bevallingsfoto’s niet meer zien, je wil niet over je bevalling praten, je stopt je gedachten en gevoelens als het ware in een kluis met een stevige deur ervoor. Opgeruimd staat netjes en zolang je niet opnieuw zwanger wordt en weer moet gaan bevallen, werkt dit vermijden ‘prima’.
• Verhoogde staat van paraatheid
  Je bent nooit helemaal ontspannen, waardoor je concentratieproblemen kunt krijgen, sneller prikkelbaar bent en uit je slof schiet, je (constant) opgejaagd kunt voelen, of emotioneler reageert dan je van jezelf gewend bent.

 

Waarbij deze symptomen geregeld optreden en het meer dan een maand geleden is dat de ingrijpende gebeurtenis plaats heeft gevonden.

Radeloos, paniek, angst… Gevoelens die een bevalling kan oproepen

Gevoelens die veel vrouwen omschrijven als ze aan hun moeilijke, nare bevalling terugdenken zijn: Machteloos, hulpeloos, radeloos, hopeloos (kortom er iets iets ‘…loos’), schuldgevoel, gefaald hebben als vrouw, paniek, angst om dood te gaan, bang dat de baby dood zou gaan, geen vertrouwen in de hulpverleners, té veel pijn (ik ga kapot), eenzaamheid, verdriet.

Wanneer je bevallingsverhaal van je afschrijven niet werkt

Wanneer het opschrijven en voorlezen van je bevallingsverhaal – zoals beschreven in mijn vorige artikel – onvoldoende hebben geholpen, dan kun je overwegen om een EMDR-therapeut bij jou in de buurt te zoeken.

Bezoek een EMDR-therapeut – specialist in verwerken traumatische gebeurtenissen

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is wetenschappelijk de meest aangewezen methode om traumatische gebeurtenissen te verwerken.

Door EMDR blijft wel je herinnering aan je bevalling bestaan, maar de angst – die er voor jou bij is gaan horen – verdwijnt.

Terwijl je de herinnering aan het naarste beeld oproept (de DVD van je bevalling ‘stil’ zet op het voor jou vervelendste moment) beweegt de therapeut met zijn/haar vingers voor je neus heen en weer. Jij volgt met je ogen de vingers van de therapeut. Het kost je hersenen gek genoeg moeite om zo iets simpels als het volgen van vingers te doen. En je hersenen kunnen niet teveel dingen tegelijk doen.

Dus krijgt de nieuwe opdracht om de vingers te volgen ‘voorrang’ boven de al bestaande nare herinnering. Die herinnering vervaagt daardoor, de emoties en gedachten verdwijnen naar de achtergrond.

EMDR betekent focus, geen hocus-pocus

Vrouwen beschrijven vaak ook letterlijk dat de beelden wazig of kleiner worden, of verdwijnen. Er is niks hocus-pocus aan, het heeft niets met hypnose te maken, maar alles met de gelijktijdige belasting van je hersenen met 2 taken tegelijk, waarbij de ene taak (de opdracht om de vingers van de EMDR-therapeut te volgen) voorrang krijgt.

EMDR is inmiddels therapie nummer 1 voor traumaverwerking

Heel simpel en misschien om die reden heeft het lang geduurd voordat de reguliere geestelijke gezondheidszorg deze vorm van therapie omarmde. Inmiddels is het de nummer 1 therapie voor alle soorten traumaverwerking, van oorlogsslachtoffers tot veteranen, van brandweerlieden tot misbruikslachtoffers.

Alleen naar EMDR als therapie om nare bevallingen te verwerken is nog onvoldoende onderzoek gedaan, waarschijnlijk deels omdat vrouwen niet laten merken hoe groot de rol is die de nare bevallingservaring speelt in hun leven.

Blijf er niet mee rondlopen!

Vandaar dit artikel om daar verandering in te brengen. In april 2013 stond in Psychologie Magazine een artikel over dit onderwerp, waarin ik – samen met gynaecologe i.o. Claire Stramrood – werd geïnterviewd over PTSS en EMDR. Daarop kreeg ik een reactie van een lezeres die 18 jaar geleden bevallen is. Pas door dit artikel realiseerde zij zich dat ze al die jaren heeft geleden onder haar traumatische bevalervaring. Ze heeft hierna nooit meer een kind gekregen, want ze durfde een nieuwe zwangerschap en bevalling niet aan. Ze was extreem prikkelbaar in de eerste jaren na de geboorte van haar kind. Ze zat naar eigen zeggen overal ‘bovenop’ en was overbezorgd. Ze herkende haarzelf niet in die eerste jaren, kon totaal niet relativeren en was regelmatig een emotioneel wrak.

Achteraf concludeert ze nu dat haar bevallingservaring en de emotionele gevolgen in de jaren daarna waarschijnlijk heeft bijgedragen aan haar scheiding jaren later en de moeizame relatie met haar zoon. Nu – 18 jaar later – heeft ze besloten om alsnog haar ervaringen te gaan verwerken met behulp van EMDR.

Op zoek naar evenwicht als moeder?

In mijn boek ‘Perfecte moeders bestaan niet’ (zie www.perfectemoedersbestaanniet.nl) vertellen vrouwen wat hen geholpen heeft om een nieuw evenwicht te vinden in hun leven als moeder. Deze verhalen kunnen jou als moeder helpen om prettig terug te kijken op jouw zwangerschap en te genieten van je kind.

---